-który pomoże na pewno łatwiej posłużyć się tekstem i uczynić go bardziej czytelnym i przejrzystym .
DENAR
- podstawowa jednostka monetarna w naszym kraju, wywiedziona z grzywny piastowskiej . 1 denar = 1/240 grzywny. Sam dzielił się tez na półdenarki [obole ] . Zastąpiony w 14 wieku przez grosza .Pierwszym udokumentowanym denarem jest denar Mieszka I , co do denara Bolesława jego historia jest niepewna , nie wiemy kiedy powstał, i czy wybity został przez któregoś władcę państwa Wiślan, [lub emitenta waluty] może nawet były dwie wersje , jedna w alfabecie greckim , a druga łacińskim . [ -czy jest to moneta Chrobrego wybijana dla Rusi?] .
W czasach póżniejszych po reformie monetarnej „Kazimierzowskiej” i „Zygmuntowskiej” denar = 1|18 grosza .
BREKTET ,
czyli blaszak. Blaszany cienki pieniądz używany w Polsce w latach 1200-1300, to jest w okresie przejściowym pomiędzy epoką „mieszkowsko-Bolesławoską” a „Kazimierzowską” . Czyli miedzy denarem a groszem .
GROSZ - podstawowa jednostka monetarna w Polsce , używana do dziś . Jego ojcem był król Kazimierz Wielki . Grosz wywiedziony został z grzywny krakowskiej .Póżniej jeden grosz równał się dwóm półgroszom, i dalej = 3szelągom = 16 ternarom i 18 denarom. Do grosza zaliczmy również jego krotności , a więc półtoraki , trojaki , czworaki i szóstaki . Niestety Kazimierz dążył do monopolizacji pieniądza, i jego kontroli przez państwo.
PÓŁGROSZ
- połowa grosza, nazywana też półką . Równowartość kwartnika ,wcześniejszy „obolek” .
PÓŁKOPEK
PÓŁKOPA -czyli 30 groszy, po prostu połowa kopy [ kopa = 60] , a więc złotówka bo 30 groszy równało się w tamtych czasach1zł.
Oczywiście półkopek litewski , był większy bo 1 grosz litewski = 1,25 grosza polskiego . Aż do czasów unifikacji naszych systemów monetarnych po unii lubelskiej .
Przypomnijmy takie unifikacje monetarne miały miejsce w przypadku przyłączenia się Prus do Korony , a następnie Liwonii czyli Inflantów . Potem wspólną stopę mennicza z naszą przyjęło Księstwo Kurlandii i Semigalii .
ZŁOTY POLSKI
-podstawowa jednostka obliczeniowa w dawnej Polsce . Narodził się 500 lat temu jako jednostka obrachunkowa , gdzie 1 złoty polski = 5 szóstakom = 10 trojakom = 30 groszom . A dalej : 1grosz = 2 półgroszom = 3szelągom = 16 ternarom = 18 denarom . Pierwszy materialny złoty urodził się w 1564 roku .
CZERWONY ZŁOTY POLSKI
czyli dukat , ponieważ złoty polski nie był równoważnikiem dukata , przynajmniej od pewnego czasu .
TALAR
- powstał jako srebrny równoważnik dukata . Jeden talar miał się równać jednemu złotemu dukatowi. Dzielił się na 5 ortów . Dzięki znacznemu przywozowi srebra do europy , i otwarciu kopalni w Jachimstalu [Czechy] -zresztą od nazwy Jachimstala się wywodzi .
KWARTNIK
- Wprowadzony przez Henryka III Głogowskiego, jako reakcja i protest na podły pieniądz, będąca częścią owego buntu moralnego i protestu przeciw ówczesnej polityce monetarnej , której to Henryk był również współautorem . Wyprzedził w tym być może króla Waclawa II, i Kazimierza Wielkiego którzy również podejmowali takie próby . Wyprowadzony z grzywny piastowskiej , 1grz = 24 skojcom = 96 kwartnikom . W czasach Kazimierzowskich połowa grosza .
KRUCIERZ ,krucierzówka ,
krajcar , grajcar, moneta popularna głównie na Śląsku. Całkiem ładne krucierze wybijali na Śląsku Piastowicze
TRZECIAK ,
czyli ternar .Moneta drobna ze srebra , wartości około trzech denarów [czyli jedna szósta grosza ] bita w czasach Władysława Jagiełly, a także Zygmunta I, i Zygmunta III . Popularna również na Mazowszu .Nie mylić trzeciaka [ternara] z trojakiem.
TERNAR , czyli trzeciak .1|6grosza, albo trzy denary . Na grosza co łatwo pbliczyc wchodziło osiemnaście denarów , to już nie jest denar z czasów Mieszka I , albo Bolesława , -który liczył się na 1|240 grzywny srebra [trzy denary] Możemy wszystko dla uproszczenia odwrócić : 3 denary = 1 ternar. Sześć denarów , albo dwa ternary równe były jednemu szelągowi .18 denarow = sześciu ternarom = trzem szelągom, albo jednemu groszowi .
SZÓSTAK
-1/5 złotego ,czyli szósta część .6+ 5=30 .[sześć groszy]
TROJAK
- Moneta wartości około trzech groszy[trzy grosze], wybijana ze srebra .Popularna od czasów Zygmunta Starego. Od czasów Stanisława Augusta zdegradowana do miedziaka . !trojak= ½ szóstaka .
SZELĄG
-Równy 1/3 garnca . Drobna moneta ze srebra popularna od 1526 roku. Modna na pomorzu i w prusach . W czasach póżniejszych zdegradowana do rangi miedzianej monety . Na 1 grosz wchodziło 3 szelągi , a na jednego szeląga sześć denarów .
PÓŁTORAK
-trzy półgrosze , [czyli półtora grosza] ,wybijane w Koronie i Wielkim Księstwie w XVI i XVII wieku . Moneta srebrna .
ORT -1/5 talara .
MARKA INFANDZKA
-moneta srebrna ,wartości szóstaka , półmarki -trojaka . Oprócz marek , półmarek i szelągów, Inflanty wybijały również wiardunki .
HALERZ
- tania moneta popularna głównie na śląsku
Posty
