Ażeby to sobie rozjaśnić uporządkujmy trochę i podzielmy czas historyczny jak i mityczny na epoki .A więc mamy pierwsze państwo [Wiślan] z okresem starego państwa - [groby Kazimierzy Wielkiej], średniego państwa , czyli grodu Wandy z przełomu naszej ery, i tak zwane „nowe państwo wiślan” . Następnie czas historyczny który według historyków rozpoczął Mieszko i Bolesław , - II Drugie państwo z punktu widzenia reform monetarnych podzielmy na pięć epok :
Mieszkowsko- Boleslawoską
Kazimierzowską
Zygmuntowską
Stanislawowską
Epokę reform Grabskiego
Obok pieniądza wiślan i póżniejszych prawie o tysiąc lat „płacideł” , pierwszą dobrze zbadaną i znaną monetą jest denar Mieszka . Pieniądze tamtego czasu oparte były na grzywnie piastowskiej. Grzywna piastowska = pół funta = 8 łutom = 16 uncjom . Także równała się 4 wiardunkom = 24 skojcom = 240 denarom = 480 obolom . Stan taki trwał jakieś 350 lat , to jest od roku około 960 do 1300, 1350 . Przedzielony okresem brektetów .Kazimierz Wielki wprowadza grosza , wywodząc go z grzywny krakowskiej . 1grzywna krakowska =197,68 grama srebra .Również Henryk Głogowski wprowadza reformę monetarną , równocześnie , a może nawet przed naszym królem Wacławem II ,Reformę swoją opiera na kwartniku .Trzecią już reformą monetarną będzie reforma z 1526 i czasy Zygmunta Starego , a właściwie cały ciąg zmian począwszy od wprowadzenia złotego przeliczeniowego, poprzez unie monetarną z Prusami , potem ujednolicenie stopy menniczej , i zrównanie jej z Polską w Wielkim Księstwie , Liwonii i Kurlandii , a wcześniej oczywiście w Prusach . Wybicie pierwszego obiegowego w pełni złotego dukata [SPRAWIEDLIWY JAKO PALMA...], i materialnej złotówki przez Zygmunta Augusta , Tak zwanego półkopka .
Potem przyjdą czasy bałaganu i chaosu , nikt tak bowiem nie psuje państwa jak ten co psuje monetę , i nikt tak nie psuje monety jak państwo . Czasy te znaczone będą takimi nazwiskami jak Boratini i Tymf . Przerwie je król Stanisław August doprowadzając do czwartej reformy monetarnej po roku 1763 . Jego pieniądz będzie dosyć ceniony i poważany , szczególnie zaś Stanisladory . Jeśli czasy na półmityczne odłożymy na bok , a więc państwo prawiślan [Wandy], ze swoim pieniądzem , płacidła „króla Kraka” , w czasach nowego państwa Wiślan [o czasach „Wislan” wiemy tylko tyle, że na początku tysiąclecia w mieście „Wandy” czyli w okolicach kopca noszącego jej imię używano pieniądza kruszcowego. Inną informacją bardzo cenną jest odnalezienie kilku warsztatów menniczych ulokowanych najczęściej w okolicy rynku dębnickiegoko, -co świadczy prawdopodobnie o tym że nasi przodkowie w najdawniejszych czasach byli zwolennikami wolnego i zdenacjonalizowanego pieniądza. Każdy mógł prawdopodobnie wybijać własny pieniądz, którego wartość równoważyła wartość kruszca, czyli był silny wartością kruszca jaki w sobie zawierał. Są jeszcze oczywiście płacidła, denar przypisany nie wiadomo dlaczego Bolesławowi. Być może żył jakiś władca wiślan, o imieniu Bolesław? -to wyjdzie nam przynajmniej w czasach historycznych pięć reform na tysiąc lat , a więc jedna przypadała średnio na lat dwieście . Świadczy o dosyć stabilnym rynku monetarnym i pozycji pieniądza w naszym kraju , Przypomnijmy : I R,p, nigdy nie wyprodukowała „papierowego pieniądza” , a papierowy pieniądz wprowadzili u nas okupanci , bo trudno bony skarbowe Kościuszki za taki uznać .
trochę przykładów
Na początku denar .DENAR
DENAR . A więc pierwszy Denar Mieszka I, następnie denary Bolesława Chrobrego, „Gnezdun Civitas”, i „Princes Polonie” ,których to waga wahała się od 1,65, 1,66, do przeszło 1,80 -a więc dosyć monety ciężkie i solidne . Pieniądz prywatny , nazywany „biskupim” jest już trochę lżejszy choć również przekracza zwykle wagą jednego grama srebra . Pieniądz zwany fenigiem wendyjskim czyli słowiańskm wybijanym za Kazimierza Odnowiciela , a i chyba za jego syna Mieszka II , zwany tez denarem krzyżówkowym , albo denarem krzyżówkowym z kołnierzem [ kołnierzowym] , staje się lżejszy od poprzednich, i zwykle nie przekracza jednego grama srebra . Odnowiciel wybija dużo pieniądza na rynek , ale jest on lżejszy .Podobną tendencję spadkowa obserwujemy w czasach Bolesława Śmiałego i Hermana . Pieniądz „Vldisla[va] -Cracov” jest już prawie trzy razy lżejszy od denarów Mieszka i Bolesława , choć minęło dopiero sto czterdzieści , góra sto pięćdziesiąt lat , podobnie cieknie są denarki Krzywoustego ,spoglądamy chyba na zachód tęsknym wzrokiem i to od zarania dziejów. Na tym tle dosyć poważnie wygląda denar palatyna Sieciecha , ważący przeszło gram srebra , i o całkiem ciekawym rysunku .Denar z „głową Jana Chrzciciela” wybity za panowania Bolesława Wysokiego jest już naszym pierwszym prawdziwym brektetem , ładny i gustowny , ale z punktu widzenia ekonomi nie jest to dobry pieniądz. Rysunek artystyczny porządny ale wartość materialna nikła . Podobnie piękny i podobnie miałki wybity na drugim końcu ziemi Śląskiej przez Mieszka „Milost” jest równie lekki .
Rozbicie na dzielnice Królestwa będzie sprzyjało takim praktykom, i osłabieniu pieniądza. Na „Miłość” i na „głowę Jana Chrzciciela” pójdzie niewiele srebra niecałe 0,20 gram , są więc około osiem , dziewięć razy lżejsze od naszych pierwszych denarów z czasów Mieszkowsko-Bolesławoskich .[250 lat ] . Średnia waga brektetu na naszych ziemiach będzie właśnie taka , to jest około 0,20 gram srebra.Uwagę zwraca niski poziom moralności ekonomicznej i rynku .Cała prawie Europa Środkowa jest rozbita na dzielnice w których rządzą udzielni książęta często na zasadzie „hulaj dusza piekła nie ma” , albo „kot śpi [król] myszy tańcują”. Regionalni monopoliści dopuszczają się też licznych nadużyć przy wymianie [często] przymusowej pieniądza na nowy .Przymus i monopol pieniądza . Zakupy w pakietach .
Denarek Jadwigi o której jak do tej pory milczę będzie trochę cięższy, podobnie jej następcy męża i współ króla Władysława , ale system mamy już inny -Kazimierzowski ,i denary mają z poprzednikami wspólną głównie nazwę. Ich waga waha się od 0,30 do 0,40 gram srebra [średnio ]. Tak że waga i to dokładna była w tamtych czasach niezbędna .
GROSZE Na początku grosz jest dosyć ciężki , potem w miarę inflacji jego wartość słabnie ,. I nie zawsze było to związane z samym rynkiem wewnętrznym. Tak jak brektet [blaszak ] przyszedl do nas z zachodu, tak i inne procesy które wpływały na kurs waluty przychodziły do nas często z zewnątrz . [jak np. masowy przywóz złota i srebra do europy z koloni, i odkrycie dużych pokładów srebra w Jachimstalu -Jachimowie wywołały podobny zamęt na rynku] .
Ale nasz pierwszy grosz miał wagi przeszło trzy gramy srebra . Grosz miedziany Stanisława Augusta będzie już końcem grosza jako poważnej monety . Troche o groszu:
Grosze litewskie wybijał Zygmunt III nieciężkie bo około grama wagi srebra , dwa razy cięższe grosze ryskie wybijał Batory. Albrecht grosze lenne pruskie , całkiem podobnej wagi, i Zygmunt I królewicz grosze Głogowskie . Dodajmy jeszcze do tego dla dodania tła grosze nyskie wybijane w księstwie nysko -grodkowskim , przez biskupa wrocławskiego Jana Turzo. Podobny to czas i podobna epoka , i waga grosza również . Do grosza możemy a nawet powinniśmy zaliczyć półgrosze , trojaki , czworaki, i półtoraki , a także szóstaki .
ZŁOTY.
ZŁOTY.Choć złoty polski powstał na sejmie Piotrkowskim w 1496 roku i działał jako pieniądz obrachunkowy , to jego prawdziwe materialne wejście na rynek stało się za sprawą Zygmunta Augusta, powstał w mennicy w Wilnie w 1564 . Wagi prawie trzydzieści gram srebra .
Jego waga identyczna jest niemal z talarami tamtego kresu , na przykład z talarem lennym kurlandzkim , Gotharda Kettlera , talarem pomorskim Filipa II a 1616 roku , albo prawie o sto lat młodszym talarem lennym Jakuba Ketlera . Również talar podwójny Adama księcia Piastowicza pana na Cieszynie , spowinowaconego zresztą z rodem Kettlerów .To pokazuje że złoty pełnił jakgdyby rolę talara , a talar powielał się ze złotym , a przynajmniej równoważył .
Drugą polską złotówką był wybity jak podaje Terlecki tak zwany „talarek lekki” około roku 1620 przez Zygmunta III , czyli 60 półgroszy . Po nim wybije „swoje” złote Michał Korybut gdzieś koło roku 1670 . Również znana była złotówka Gdańska Augusta III z 1763 roku , tak zwana „złotówka gdańska” , sygnowana jako 30 groszy .Warto też wspomnieć o złotym króla Stanisława Augusta.
Wchodziło na nią cztery grosze srebrne , albo trzydzieści miedzianych . Nie można również pominąć złotówek Wolnego miasta Krakowa . W dwudziestym wieku , zarówno przed jak i po wojnie mieliśmy i mamy nadal nasze złote którymi możemy cieszyć oczy .
DUKAT , i złote pieniądze .
Najpierw od złotego pieniądza mniej lub bardziej prywatnego , a więc :
DUKAT Podwójny Izabelli Czartoryskiej z 1772 .Złoto 6,90 gram .Wybity w Holandii gdzie pani Izabela Czartoryska miała własną mennice i przywilej menniczy .
DUKAT Siewierski biskupa Kajetana Sołtyka z 1762 roku złoto oczywiście ok. 3,40 gram .Jako „xsiąże Siewierski” biskup Krakowski powoływał się na prawo mennicze .
DUKAT GDAŃSKI . [Dukat Gdański Nielegalny ] z 1698 roku , wybity bez zgody sejmu .,35 gram złota
DUKAT Korony Podwójny Michała Korybuta . Złoto 6,87 grama .
DUKAT Koronny Podwójny Jana Kazimierza. 6,98 gram zlota .
DUKAT TORUŃSKI Władysława IV z 1648 roku . 3,45 grama złota .
DUKAT STOKROTNY KORONNY Zygmunta III, wybity około 1621w mennicy Bydgoskiej .
Prawdziwy król pośród naszych dukatów .
DUKAT GDAŃSKI Zygmunta Augusta
DUKAT Jerzego Wilhelma z 1674 roku .Dukaty i półdukaty z
1675 roku wybijane w mennicy w Brzegu .
DUKAT Powstańczy BOŻE ZBAW POSKĘ
Dukat ZŁOTOSTOCKI Karola księcia na Ziębicach i pana lennego xs . Opawskiego, Ząbkowickiego i hrabiego Kłodzkiego.
STANISLADORY trzy dukatowe i 1|2 Dukatowe półstanisladory
Do tego zaliczmy Ryskie portugały.
Posty
